Stappenplan als je een eetstoornis vermoedt

Je hebt een leerling in je klas of op school waarbij je een eetstoornis vermoedt. Wat doe je dan? We zetten de belangrijkste stappen op een rij. Hoe sneller het lukt om hulp te zoeken, hoe groter de kans dat je leerling geneest.

Ga het gesprek aan

Misschien heeft nog niemand de eetstoornis opgemerkt. Jij kunt dan het verschil maken. Bereid het gesprek goed voor en verdiep jezelf in eetstoornissen en mogelijke vervolgstappen. De eetstoornis is vaak een manier om met lastige situaties om te gaan. Erover praten kan daarom voor stress zorgen. Wees je daarvan bewust. Hoe je de boodschap brengt, is net zo belangrijk als wat je zegt. Blijf daarom dicht bij jezelf.

Een aantal tips voor het gesprek:

Vraag je af of jij de juiste persoon bent om dit gesprek te voeren. Ben je verantwoordelijk voor de leerling, of kan een collega dit beter doen? Hebben jullie een klik?
Informeer bij andere collega’s of zij iets hebben gemerkt. Vraag dat ook eens aan de gymdocent.
Denk na over wat je wilt bereiken. Wil je je vermoedens toetsen, of wil je eerst het vertrouwen van de leerling winnen?
Stel je leerling op zijn of haar gemak. Begin met een luchtig onderwerp zoals huiswerk of hobby’s, of bied iets te drinken aan.
Laat weten dat je blij bent dat de leerling er is. Vertel je dat er voor hem of haar bent en dat hij of zij er niet alleen voor staat.
Maak complimenten, maar zeg niets over het uiterlijk. Dat werkt vaak averechts. Als je bijvoorbeeld zegt dat hij of zij er goed uitziet, denkt je leerling misschien dat je bedoelt dat hij of zij dik is.
Stel voor jezelf een kader van aanvaardbare risico’s en overleg met collega’s. Beloof een leerling nooit om het niet door te vertellen.
Als je leerling tegenstrijdig is, benoem dat dan.
Concentreer je op het gevoel. Je leerling zal niet alles kunnen uitleggen, maar weet wel wat hij of zij voelt.
Respecteer het antwoord van de leerling, ook al denk je dat het niet klopt.

Als je leerling niet de waarheid vertelt, heeft dat een reden. Misschien is hij of zij bang dat de eetstoornis afgepakt wordt, of schaamt hij of zij zich. Als je leerling ontkent, is het goed om in contact te blijven en afspraken te maken. Overleg hierover met je collega’s. In een levensbedreigende situatie moet je direct in actie kunnen komen.

Schat de ernst in

Een arts stelt vast of er een eetstoornis is, maar jij kunt soms al merken dat het mis gaat. Dat zie je aan het gewicht of gedrag van je leerling. Als een kind geen contact meer maakt of erg angstig is, zegt dat iets over de ernst van de eetstoornis. Als er direct iets moet gebeuren, schakel dan de ouders en een kinderarts in. En overleg zo snel mogelijk met een gespecialiseerd hulpverlener. Zo’n acute situatie kan ontstaan als een leerling stopt met eten, of als je geen contact meer krijgt. Vooral bij jonge kinderen is dit erg gevaarlijk.

Licht de ouders in

Schakel bij vermoedens zo snel mogelijk de ouders in. Hoe ernstiger de situatie is, hoe belangrijker het is dat ouders het snel te weten komen. Een afspraak met de schoolarts kan hierbij een rol spelen. Betrek je leerling hierbij. Je helpt hem of haar door het gesprek samen voor te bereiden, of aan te bieden om het samen te vertellen. Zoek naar de vorm die voor de leerling het fijnst is. Misschien schrijven jullie samen een brief, die de leerling kan voorlezen.

Een aantal tips:

Geef het kind de keuze om het zelf te vertellen.
Als de leerling het niet wil vertellen, zoek dan uit waarom.
Informeer het zorgteam als je besluit om de ouders niet in te lichten.
Stel grenzen aan de periode waarin er een gesprek moet komen.
Overleg met collega’s over vervolgstappen als de leerling zich niet aan
de afspraken houdt.
Als de situatie zo ernstig is dat ouders snel geïnformeerd moeten worden, doe dat dan. Breng je leerling daar eerst van op de hoogte.

Tips voor het gesprek met ouders:

Vraag ze om de handleiding voor ouders te lezen en zich af te vragen of jouw bezorgdheid gegrond is.
Raad een bezoek aan met de huisarts of kinderarts. Vertel dat sommige artsen nog (te)veel aandacht besteden aan lichamelijke verklaringen en het gewicht.
Adviseer om de Zorgstandaard Eetstoornissen te lezen. Hierin lezen ze wat de GGZ kan bieden.
Verwijs ze naar het Zorgpad voor meer informatie over een behandelingstraject.
Wijs de ouders op de hulp voor naasten van Stichting Kiem.

Schakel hulp in

Het is de verantwoordelijkheid van de ouders om hulp voor hun kind te zoeken. In sommige gevallen moet je als school een professionele hulpverlener inschakelen. Dan geldt het beleid van de school. We adviseren om in zo’n geval een hulpverlener in te schakelen die ervaring heeft met eetstoornissen.